TEΛΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΓΙΑ ΧΡΕΗ

Υστερα από 175 ολόκληρα χρόνια «ζωής» μπαίνει οριστικό τέλος στο επαχθές μέτρο της προσωποκράτησης για χρέη προς το Δημόσιο, με απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ)... Ερμηνεύοντας αυθεντικά το Σύνταγμα, το ΑΕΔ έκρινε αντισυνταγματική την προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέσο για την είσπραξη βεβαιωμένων χρεών προς το Δημόσιο, γιατί παραβιάζει τις συνταγματικές διατάξεις που κατοχυρώνουν τον σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου, πυρήνας της οποίας είναι η προσωπική ελευθερία που είναι απαραβίαστη.Η πολιτεία δεν μπορεί να επαναφέρει το μέτρο με νέο νόμο, ούτε με διαφορετικό μανδύα, αφού δεσμεύεται από την κρίση του ΑΕΔ ότι η προσωποκράτηση είναι αντίθετη στο Σύνταγμα. Ετσι τερματίζεται οριστικά το ισχύον καθεστώς, με βάση το οποίο ο διευθυντής μιας ΔΟΥ μπορούσε να απαγγείλει κατευθείαν (χωρίς δικαστικές εγγυήσεις και δικαστικό έλεγχο) την κράτηση ενός οφειλέτη μέχρι να ξεπληρώσει την οφειλή προς το Δημόσιο. Η κράτηση για χρέη θα μπορεί πλέον να γίνεται όχι στο ξεκίνημα βεβαίωσης της οφειλής (όπως γίνεται σήμερα), αλλά μόνο εφόσον ο οφειλέτης καταδικαστεί από ποινικό δικαστήριο σε μη εξαγοράσιμη ποινή, την οποία πρέπει να εκτίσει.Η προσωποκράτηση για είσπραξη δημοσίων εσόδων θεσπίστηκε στις 7-2-1835 με Βασιλικό Διάταγμα και αναμορφώθηκε με νομοθετήματα του 1871, του 1930 και από το 1974 εντάχθηκε στον ΚΕΔΕ (Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων). Με τη θέσπιση του Συντάγματος το 1975 αμφισβητήθηκε κατ’ επανάληψη η συνταγματικότητά της, την οποία υπερασπίστηκε σταθερά ο Αρειος Πάγος, ενώ το πρώτο ουσιαστικό ρήγμα επέφερε προ διετίας η Ολομέλεια ΣτΕ, με συνέπεια να οδηγηθεί η υπόθεση στο ΑΕΔ λόγω της σύγκρουσης των ανωτάτων δικαστηρίων. Το ΑΕΔ, τάχθηκε υπέρ της γνώμης της Ολομέλειας ΣτΕ, καταργώντας στην πράξη την προσωποκράτηση. Σύμφωνα με το ΑΕΔ το μέτρο απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση ως αντίθετο στο Σύνταγμα.Η προσωποκράτηση διαφέρει από τα γνήσια μέσα εκτέλεσης που συνιστούν άμεση επέμβαση του Δημοσίου στην περιουσία του οφειλέτη προς είσπραξη του χρέους, διότι αποτελεί μέτρο καταναγκασμού όχι επί της περιουσίας, αλλά επί του ιδίου του προσώπου του οφειλέτη, προκειμένου να εξαναγκαστεί να καταβάλει το χρέος.Ο καταναγκασμός αυτός είναι κατά το ΑΕΔ συνταγματικά ανεπίτρεπτος, αφού το Σύνταγμα επιτάσσει ως πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας να σέβεται και προστατεύει την αξία του ανθρώπου, πυρήνας της οποίας είναι η προσωπική ελευθερία. Ετσι αποδοκιμάζεται η στέρηση της προσωπικής ελευθερίας όταν επιβάλλεται όχι ως ποινή δικαστηρίου για αποδοκιμαστέα κοινωνική συμπεριφορά, αλλά ως διοικητικό μέτρο.Οι ψήφοιΠώς έκριναν οι δικαστέςΤην αντισυνταγματικότητα της προσωποκράτησης διαπίστωσαν ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Π. Πικραμμένος, ο αντιπρόεδρος Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιω. Καραβοκύρης,οι σύμβουλοι Επικρατείας Χ. Ράμμος, Γ. Παπαγεωργίου, Ι. Μαντζουράνης, Β. Γρατσίας και οι καθηγητές ΑΕΙ Ν. Νίκας, Κ. Φινοκαλιώτης. Υπέρ της συνταγματικότητας της προσωποκράτησης τάχθηκαν ο πρόεδρος του ΑΕΔ και του Αρείου Πάγου Γ. Καλαμίδας και οι αρεοπαγίτες Χ. Αλεξόπουλος, Β. Λυκούδης, Α. Τσόλιας, Σ. Μητσιάλης.